صنعت و بازار خودرو در ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی مواجه است که ریشه در نوسانات ارزی و تحریم‌های بین‌المللی دارد. در این میان، برخی کارشناسان بر این باورند واردات خودروهای خارجی می‌تواند به بهبود کیفیت و تنوع محصولات داخلی کمک کند، درحالی‌که دیگران تاکید دارند که باید منابع مالی را به سمت تقویت خودروسازان داخلی هدایت کرد. منتقدان واردات می‌گویند: «موازی‌کاری در ورود بسیاری از خودروهای خارجی توسط چند شرکت، درحالی‌که برخی واردکنندگان از طریق واسطه‌ها اقدام تامین این خودروها کرده‌اند و بعضی از آن‌ها به اطلاعات و نقشه‌های فنی این خودروها دسترسی ندارند تا بتوانند برای آن‌ها خدمات پس‌ازفروش مطلوب و باکیفیت ارائه دهند، قطعا مشکل‌ساز خواهد بود.»
در همین زمینه، محمد بیاتیان، کارشناس صنعت‌خودرو و عضو کمیسیون صنایع مجلس نهم در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» با بیان این‌که درهرحال باید برای بهبود وضعیت صنعت خودرو در کنار تقویت خودروسازان داخلی، به ایجاد رقابت سالم در بازار هم توجه کنیم، اظهار کرد: «فقط با یک رویکرد جامع و هماهنگ می‌توانیم به حل مشکلات موجود بپردازیم و آینده‌ای روشن برای صنعت و بازار خودرو ایران رقم بزنیم.»
با توجه به شرایط کنونی، چه عواملی باعث ایجاد بحران در صنعت و بازار خودرو شده‌اند؟
نوسانات ارزی، تحریم‌های بین‌المللی و عدم ثبات در سیاست‌های اقتصادی ازجمله عوامل کلیدی هستند. این عوامل باعث افزایش هزینه‌های تولید و واردات شده و در نتیجه، تولیدکنندگان داخلی و به همین ترتیب، مونتاژکاران و واردکنندگان نیز با مشکلات جدی مواجه شده‌اند. هرچند نوسانات ارزی و تحریم‌ها از عوامل اصلی هستند، اما باید به ضعف مدیریت در صنعت و بازار خودرو نیز اشاره کرد. از یک‌سو، عدم برنامه‌ریزی مناسب و وابستگی به واردات قطعات، مشکلات زیادی را به وجود آورده است و از سوی دیگر، واردات قطره‌چکانی و بالابردن تعرفه برای مونتاژکاران با انگیزه افزایش داخلی‌سازی نیز تا بدین‌جای کار جز در موارد معدودی، صرفا به تحمیل این هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان نهایی انجامیده است.
استفاده از ارزهای حاصل از صادرات چگونه می‌تواند به واردات خودرو کمک کند؟
استفاده از ارزهای حاصل از صادرات به عنوان منبع مالی برای خرید خودروهای خارجی و قطعات مورد نیاز می‌تواند به واردات خودرو کمک کند. ارزهای صادراتی همچنین می‌تواند وابستگی به ارزهای خارجی را کاهش دهد و به ثبات قیمت‌ها کمک کند. اما باید توجه داشت که صاحبان این ارزها دچار این نگرانی هستند که ارزهایشان در صورت بازگشت به کشور، به دلیل نبود ارتباطات بانکی مناسب، ممکن است در داخل محبوس شود. اگر این ارزها نتوانند به‌راحتی در چرخه اقتصادی کشور گردش کنند، تاثیرگذاری آن‌ها کاهش می‌یابد. اگر ما نتوانیم این ارزها را به‌درستی مدیریت کنیم و ارتباطات بانکی را تقویت نکنیم، ممکن است فرصت‌های زیادی را برای بهبود وضعیت صنعت و بازار خودرو از دست بدهیم. بنابراین، توجه به این نکته بسیار مهم است که ارزهای حاصل از صادرات باید به‌طور مؤثر به چرخه اقتصادی کشور بازگردند تا بتوانیم از مزایای آن‌ها بهره‌مند شویم.
در شرایط فعلی، چگونه می‌توان به واردات خودرو سرعت بخشید؟
واردات خودرو به دلیل محدودیت‌های ارزی و گمرکی با مشکلاتی مواجه است. سیاست‌های ارزی شفاف و تسهیل فرآیندهای گمرکی می‌تواند به بهبود وضعیت واردات کمک کند. برای بهبود وضعیت واردات، نیاز به یک سیاست ارزی شفاف و پایدار داریم. تسهیل فرآیندهای گمرکی و کاهش محدودیت‌های مالی می‌تواند به واردکنندگان کمک کند تا دسترسی بهتری به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند.
واردات خودروهای صاحب‌نام جهانی چه تاثیری بر بازار خودرو ایران دارد؟
واردات خودروهای خارجی به ایران در دهه‌های گذشته به‌ویژه در زمان‌هایی که تولید داخلی ناکافی بوده، به‌عنوان یک راهکار مطرح شده است. این واردات می‌تواند به تنوع محصولات و افزایش رقابت در بازار کمک کند. واردات خودروهای معتبر می‌تواند به افزایش رقابت در بازار کمک کند و تولیدکنندگان داخلی را به ارتقای کیفیت و بهبود خدمات پس از فروش تشویق کند. همچنین این واردات می‌تواند به تنوع محصولات و پاسخگویی بهتر به نیازهای مصرف‌کنندگان منتج شود.
آیا فکر می‌کنید واردات خودروهای خارجی می‌تواند به بهبود کیفیت خودروهای داخلی کمک کند؟
واردات خودرو از یک‌سو با ایجاد ویترینی از فناوری‌های روز دنیا، انتظارات مشتریان را بالا می‌برد و خودروسازان داخلی را تکانی می‌دهد تا برای جبران عقب‌ماندگی‌های خود از قافله کیفیت و روزآمدی، تلاش بیشتری به عمل آورند. ازسوی‌دیگر، واردات خودرو می‌تواند به انتقال فناوری در صنعت خودرو ایران نیز کمک کند. این موضوع که به‌عنوان یکی از الزامات قانون ساماندهی صنعت خودرو، شرط واردات دانسته شده و مورد انتقاد برخی فعالان واردات قرار گرفته است، درهرحال باید تا حد لازم برای ارائه خدمات پس‌ازفروش مطلوب و باکیفیت انجام شود.
نقش بازار سیاه در صنعت خودرو چیست و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟
وجود بازار سیاه در صنعت خودرو به‌ویژه در شرایطی که محدودیت‌های شدید وجود دارد، به یک پدیده رایج تبدیل شده است. این بازار به دلیل کمبود عرضه و تقاضای بالا شکل گرفته است.
اکثریت فعالان اقتصادی اذعان می‌کنند بازار سیاه در شرایطی که محدودیت‌های شدید وجود دارد، شکل می‌گیرد. برای مقابله با این پدیده، ضروری است که شفافیت در فرآیندهای اقتصادی و مالی افزایش یابد و دولت با ایجاد بسترهای قانونی، به کاهش فعالیت‌های غیررسمی کمک کند.
چگونه می‌توان با چالش‌های قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو مقابله کرد؟
قیمت‌گذاری دستوری یکی از چالش‌های اصلی صنعت خودرو است که به‌ویژه در سال‌های اخیر باعث نارضایتی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شده است. این سیاست می‌تواند به افت کیفیت و کاهش انگیزه تولیدکنندگان منجر شود. پس بهتر است که دولت به ایجاد رقابت سالم در بازار بپردازد. این امر می‌تواند با حمایت از تولیدکنندگان و اصلاح قوانین و مقررات مربوط به صنعت خودرو محقق شود.
نظر شما درباره آینده صنعت خودرو در ایران چیست؟
آینده صنعت خودرو به تصمیمات امروز بستگی دارد. با توجه به چالش‌های موجود، توجه به نوآوری و تولید خودروهای برقی و هیبرید می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند. با برنامه‌ریزی صحیح و همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی، می‌توان به آینده‌ای روشن امیدوار بود. سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری، همچنین توجه به نوآوری و تولید قطعات های‌تک و کاربردی می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند.
آیا می‌توانیم به سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت خودرو امیدوار باشیم؟
سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت خودرو به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور بستگی دارد. در سال‌های گذشته، تحریم‌ها و عدم ثبات اقتصادی مانع از جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی شده است. اما اگر دولت بتواند محیطی مطمئن و پایدار برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند، می‌توانیم به جذب سرمایه‌گذاری خارجی امیدوار باشیم.
